Lajme

Si po rrit inflacioni kostot e banesave në Zvicër

Prona nuk përjashtohet nga inflacioni. Ja si po rriten kostot në Zvicër

Së pari, lajmi (disi) i mirë: Norma e inflacionit në Zvicër – 2.6 përqind – është dukshëm më e ulët se në Francën fqinje (5.4 përqind) dhe Gjermani (7.8 përqind), si dhe në të gjithë Evropën.

Por edhe me inflacionin relativisht të ulët, çmimet e shumë produkteve të konsumit janë rritur, me ekonomistët që parashikojnë rritje të mëtejshme, përcjell albinfo.ch.

Ndërsa mund të vini re ndikimet e inflacionit kur blini sende ushqimore, mallra të konsumit, ushqime dhe benzinë, inflacioni po bën gjithashtu një shenjë në tregun e banesave.

Si ndikohet tregu i banesave nga ky fenomen?

Ndikimi në banesa është indirekt, i cili mund të krahasohet me ‘efektin domino’ – pasi çmimi i materialeve të ndërtimit që rrjedhin nga nafta, si p.sh. plastika, janë rritur, po kështu është rritur edhe kostoja e shtëpive të reja të ndërtuara dhe puna e rinovimit në pronat ekzistuese.

Qiratë dhe hipotekat gjithashtu ndikohen, megjithëse atje mekanizmi mund të jetë paksa kompleks për t’u kuptuar nga joekspertët.

Siç shpjegoi për Tribune de Genève (TDG) Vincent Leroux, president i SVIT Romandie, seksioni me qendër në Lozanë i Shoqatës Zvicerane të Ekonomisë së Pasurive të Paluajtshme, “banka qendrore ka një mision të veçantë për të kontrolluar inflacionin”.

Për ta bërë këtë, ajo ka mundësinë e rritjes së normës bazë. Kur ndodh, normat e interesit të institucioneve financiare ndjekin dhe rriten me radhë. Qëllimi i manovrës është të zvogëlojë përdorimin e kredisë, të ngadalësojë nivelin e konsumit dhe trendin rritës të çmimeve të ofertës. Por, nëse normat e interesit rriten, qiratë mund të rriten – siç mund të rritet edhe kostoja e interesit të një hipotekë, përcjell albinfo.ch.

Kjo është pasqyra e përgjithshme, por çfarë ndodh nëse jeni qiramarrës?

Të gjithë qiramarrësit janë ose do të duhet së shpejti të paguajnë qira më të larta, sipas Pierre Stastny, një avokat në Shoqatën e Qiramarrësve Zviceran (ASLOCA) në Gjenevë.

Faktori përcaktues është se kur është nënshkruar kontrata e qirasë dhe cila ishte norma e referencës – norma mesatare e ponderuar e interesit për hipotekat në Zvicër, e shpallur nga Zyra Federale e Strehimit çdo tremujor – në atë kohë, përcjell tutje albinfo.ch.

Ata që morën me qira pronat e tyre në një kohë kur norma e interesit referencë ishte e ulët mund të shihnin që qiratë e tyre të rriteshin me 3 përqind, tha Stasny.

Ata që kontraktuan një qira, qiraja e të cilave është e indeksuar me inflacionin do të shohin gjithashtu rritje të kostove të tyre.

Kjo për shkak se “ligji i qirasë autorizon qiradhënësit të shtojnë 40 për qind të normës së inflacionit në qira”, vuri në dukje Stasny. “Por nëse qiraja nënshkruhet për pesë vjet ose më shumë dhe kontrata përmban një klauzolë indeksimi, qiradhënësi mund t’i kalojë qiramarrësit të gjithë normën e inflacionit.

Si ndikohen pronarët e shtëpive nga inflacioni?

Sipas Stéphan Mischler, drejtor i platformës së hipotekave dhe pasurive të paluajtshme MoneyPark, varet nëse jeni blerës për herë të parë, kredia hipotekore e të cilit është në zhvillim e sipër, apo blerës jo për herë të parë, të cilët kanë shlyer hipotekën e tyre.

Grupi i mëparshëm është më i rrezikuari për sa i përket parave.

“Me inflacionin, normat fikse dhjetëvjeçare të interesit, të cilat zgjidhen më shpesh në Zvicër, kanë filluar të rriten: ato janë dyfishuar dhe aktualisht variojnë mesatarisht nga 1,8% në 2,5%, krahasuar me rreth 1% disa muaj më parë”, tha Mischler për TDG.

“Si rezultat, kjo dyfishon koston e interesit të një hipotekë për ata që aktualisht kërkojnë të blejnë shtëpinë e tyre ose për ata që kanë marrë së fundmi një hipotekë.”

Megjithatë, pronarët aktualë gjithashtu mund të preken nëse duhet të rinovojnë hipotekën e tyre në të ardhmen e afërt.

Logjikisht, ky zinxhir ngjarjesh do të ketë pasoja edhe për blerësit e mundshëm, pasi ata mund të mos jenë në gjendje të përballojnë norma më të larta të hipotekave.

Kostot e tjera të lidhura me strehimin janë rritur edhe në Zvicër. Për shembull, energjia, përfshirë gazin dhe energjinë elektrike të përdorur nga familjet, do të marrë një pjesë më të madhe nga buxheti mujor i një familjeje mesatare.

Çfarë është saktësisht inflacioni dhe çfarë e shkakton atë?

E thënë thjesht, është një rritje e çmimeve të mallrave dhe shërbimeve të konsumit, duke shkaktuar njëfarë humbjeje të fuqisë blerëse. Me fjalë të tjera, ndërsa pagat tona mbetën kryesisht të njëjta, kostoja e jetesës u rrit dhe pritet të vazhdojë të rritet të paktën në të ardhmen e parashikueshme.

Ky trend filloi në mesin e vitit 2021, pasi ekonomitë botërore u rikuperuan nga pandemia Covid dhe Zvicra u rimëkëmb më mirë se shumë vende të tjera. Megjithatë, me shumë zinxhirë furnizimi ende të ndërprerë dhe duke luftuar për të përmbushur kërkesën e konsumatorit, çmimet filluan të rriten.

Situata është përkeqësuar që nga pushtimi rus i Ukrainës më 24 shkurt, i cili gjithashtu ngadalësoi ose mbylli tërësisht prodhimin dhe furnizimin e disa produkteve thelbësore bujqësore dhe energjetike, duke çuar në çmime më të larta.